Czasem największe dylematy zdrowotne wynikają nie z braku wiedzy, ale z nadmiaru informacji. W świecie diet, modnych trendów żywieniowych i złożonych zaleceń łatwo zapomnieć o tym, co podstawowe, czyli tłuszczach. Niegdyś demonizowane, dziś coraz częściej wracają do łask, ale nadal wiele osób nie potrafi odpowiedzieć na proste pytanie - które z nich naprawdę warto spożywać? Wśród licznych grup tłuszczów wyróżnić kilka wartych spożywania na co dzień. Tym bardziej, że są one źródłem nienasyconych kwasów tłuszczowych omega-3, omega-6 i omega-9. Stanowią one bardzo ważny element zdrowia naszego organizmu. Nie są zarezerwowane wyłącznie dla diet sportowców czy osób z podwyższonym cholesterolem. To składniki, których potrzebujemy wszyscy każdego dnia.

Rola kwasów omega-3, omega-6 i omega-9 w organizmie

Kwasy tłuszczowe z grup omega-3, 6 i 9 to związki, których organizm potrzebuje do prawidłowego funkcjonowania, ale nie wszystkie potrafi wytwarzać samodzielnie. Dlatego tak ważne jest ich regularne dostarczanie z pożywieniem. Omega-3 to przede wszystkim kwasy EPA (eikozapentaenowy) i DHA (dokozaheksaenowy), które wspierają układ sercowo-naczyniowy, mózg i wzrok. Szczególnie DHA odgrywa istotną rolę u niemowląt, wpływa bowiem na prawidłowy rozwój wzroku i mózgu, zarówno u dzieci karmionych piersią, jak i u tych w łonie matki. Z kolei EPA i DHA wspólnie odpowiadają za utrzymanie prawidłowego ciśnienia i poziomu glukozy we krwi oraz wspierają serce. Omega-6, również należące do grupy niezbędnych kwasów tłuszczowych, pomagają zachować równowagę lipidową organizmu. I chociaż zbyt duża ich ilość może prowadzić do stanów zapalnych, odpowiednio zbilansowana obecność omega-6, w stosunku do omega-3, przynosi korzyści. Omega-9 natomiast to jednonienasycone kwasy tłuszczowe, które organizm potrafi syntetyzować, ale ich dodatkowa podaż, np. z oliwy z oliwek, może wspomagać utrzymanie właściwego poziomu cholesterolu we krwi i wpływać na uczucie sytości.



Najlepsze źródła nienasyconych kwasów tłuszczowych

W świecie natury istnieje kilka ważnych źródeł nienasyconych kwasów tłuszczowych, których czystość i biodostępność wyróżnia je spośród innych. Nasiona lnu zwyczajnego dostarczają kwasu alfa-linolenowego (ALA), należącego do grupy omega-3, i to właśnie z nich pozyskiwane są tzw. bioestry. To wyciąg z oleju lnianego, pozbawiony szkodliwych substancji (np. metali ciężkich czy pestycydów), za to zachowujący najlepsze proporcje między omega-3 a omega-6 i zapewniający lepsze wchłanianie przez organizm. Innym wartościowym źródłem jest olej rybi, np. w formie estrów etylowych lub trójglicerydów, zawierający wysokie stężenia EPA i DHA.

Współczesne technologie pozwalają uzyskiwać niezwykle czyste koncentraty tych kwasów, które są wysoko przyswajalne i wolne od zanieczyszczeń. Na szczególną uwagę zasługuje również olej z kryla antarktycznego. Poza EPA i DHA zawiera fosfolipidy, cholinę oraz silny antyoksydant, czyli astaksantynę. Forma związania omega-3 z fosfolipidami znacząco zwiększa biodostępność tych kwasów, co czyni olej z kryla jednym z najbardziej efektywnych źródeł. Jeżeli chodzi o omega-9 natomiast, tu, jako źródło, niekwestionowanym liderem pozostaje oliwa z oliwek. Wysoka zawartość kwasu oleinowego (ok. 70%) i jego wpływ na gospodarkę lipidową, a także na wydzielanie serotoniny, potwierdzają, że dobre tłuszcze mogą sprzyjać nie tylko zdrowiu, ale i dobremu samopoczuciu.
Czy wiesz, że… oliwa z oliwek, oprócz tego, że wpływa pozytywnie na stężenie cholesterolu, może także zwiększać uczucie sytości bez jednoczesnego wzrostu masy ciała? Badania przeprowadzone przez liczne uniwersytety pokazały, że jej obecność w diecie podwyższa poziom serotoniny, czyli hormonu „dobrego nastroju”, i sytości. Nie powoduje przy tym przyrostu tkanki tłuszczowej. To ciekawy przykład na to, że tłuszcze mogą mieć zupełnie inne oblicze, niż sugerują popularne diety eliminacyjne.


Znaczenie proporcji i zbilansowanej diety

Choć kwasy omega bywają dziś odmieniane przez wszystkie przypadki, prawdziwy sens nie leży w ich odróżnieniu, ale w zrozumieniu proporcji. Organizm nie działa jak magazyn, zatem nie wystarczy przyjmować ich więcej, by działały lepiej. Zbyt duża ilość omega-6, przy jednoczesnym niedoborze omega-3, może zaburzyć mechanizm, na którym opiera się nasz metabolizm, odporność, a nawet samopoczucie. Co więcej, nawet najlepsze źródła kwasów omega-9 nie zrównoważą dysproporcji, jeśli podstawowy układ pozostaje rozregulowany. Właśnie dlatego warto spojrzeć na swoją dietę nie jak na listę obowiązków, ale jak na układankę, w której każdy składnik ma swoje miejsce i znaczenie. Ryby morskie, tłoczone na zimno oleje roślinne, orzechy, siemię lniane to nie tylko kulinarne trendy, ale smaczne składniki odpowiadające na potrzeby naszego ciała

Ważne:

Suplementy diety to sposób na uzupełnienie diety w niezbędne składniki odżywcze , jednak nie mogą one być stosowane jako substytut zróżnicowanej diety i nie zastępują zrównoważonego sposobu żywienia oraz zdrowego trybu życia. Kluczowe jest, aby suplementację wprowadzać pod kontrolą specjalisty, takiego jak lekarz czy naturopata, który pomoże dostosować dawkowanie i rodzaj suplementu do indywidualnych potrzeb organizmu. Tylko w ten sposób możemy mieć pewność, że suplementy będą bezpieczne i skuteczne, wspierając nasze zdrowie w sposób odpowiedzialny i przemyślany.